ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΥ ΠΡΩΤΕΥΣ (Υ-3).
Όπως κάθε χρόνο έτσι και σήμερα Σάββατο 16 Σεπτεμβρίου 2023 με πρωτοβουλία της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού του παραρτήματος Κέρκυρας, τελέστηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Κέρκυρας, το καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο σε ένδειξη τιμής και μνήμης του απολεσθέντος πληρώματος του υποβρυχίου ΠΡΩΤΕΥΣ (Υ-3) κατά την περιπολία του στο στενό του Οτράντο και ειδικότερα στην περιοχή μπροστά από τον κόλπο της Αυλώνας.
Την τελετή τίμησαν με την παρουσία τους ο Διοικητής ΝΑ.Σ.ΚΕ Πλωτάρχης Γεώργιος Παπαχρήστου Π.Ν, ο Πρόεδρος της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού Αντιναύαρχος Θεόδωρος Γερούκης Π.Ν ε.α, ο Πρόεδρος του Παραρτήματος της Ε.Α.Α.Ν Αρχιπλοίαρχος Δημήτριος Κουτσοδόντης Π.Ν ε.α επικεφαλής μελών του παραρτήματος Σπυρίδωνος Κολοβού, Βασίλειου Γεωργάτου, εκπρόσωπος του Στρατού Ξηράς που εδρεύει στην Κέρκυρα, εκπρόσωπος του Λιμενάρχη Κερκύρας, οι συνάδελφοι Κωνσταντίνος Κανταρέλης, Κωνσταντίνος Γεωργάτος, Λάμπρος Καντερές, Σπυρίδων Παπικινός, Ανδρέας Μαζαράκης, Σπυρίδων Γιαλοψός, Κωνσταντίνος Βλάχος και αρκετών κατοίκων της Κέρκυρας.
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Ναυτικού Αντιναύαρχος Θεόδωρος Γερούκης Π.Ν επεσήμανε:
«Θέλω κατ αρχήν να ευχαριστήσω όλους εσάς που παρευρίσκεστε σήμερα εδώ στο μνημόσυνο των 48 μελών του υποβρυχίου ΠΡΩΤΕΥΣ (Υ-3) οι οποίοι αναπαύονται στον βυθό του Ιονίου πελάγους όταν το Υ/Β βυθίστηκε αύτανδρο στις 29 Δεκ του 1940. Το μνημόσυνο αυτό ετελείτο από το 2015 στο νησί των Οθωνών, όπου οι κάτοικοι των Οθωνών κατασκεύασαν το σεμνό μνημείο στην μνήμη των απολεσθέντων συναδέλφων. Έκτοτε η Ε.Α.Α.Ν μέσω του παραρτήματος μας στην Κέρκυρα έχει αναλάβει όλη την διαδικασία τελέσεως του μνημόσυνου λόγω των προσφάτων καταστροφών κυρίως στην Θεσσαλία, το μνημόσυνο τελείται σήμερα εδώ στον μητροπολιτικό ναό της Κέρκυρας με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, με μόνο λόγο, τα διατιθέμενα έξοδα να δοθούν συμβολικά στο ΕΡΥΘΡΟ ΣΤΑΥΡΟ της Κέρκυρας για ενίσχυση των πληγέντων. Του λοιπού και με την βοήθεια του Θεού, θα τελείτε στο νησί των Οθωνών. Για την δράση του υποβρυχίου θα μιλήσει ο συνάδελφος Βασίλειος Γεωργάτος. Εγώ θέλω να σας πω μόνον, ότι Το ΠΡΩΤΕΥΣ ήταν το πρώτο υποβρύχιο ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ που παραγγέλθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση και ναυπηγήθηκε το 1927. Σήκωσε την Ελληνική σημαία την 31η Αυγούστου 1929. Παρά του ότι τα Υποβρύχια είχαν κατασκευασθεί με μέγιστο όριο ζωής τα 10 έτη, εν τούτοις συμμετείχαν ενεργά στον Β! Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Πολεμικό Ναυτικό τιμώντας την θυσία αυτή, έδωσε το όνομα ΠΡΩΤΕΥΣ στο τέταρτο υποβρύχιο τύπου 209 που κατασκευάσθηκε στο Κίελο της τότε Δυτικής Γερμανίας σηκώνοντας την Ελληνική σημαία την 22η Νοεμβρίου 1972. Αυτό λοιπόν το υποβρύχιο και το οποίο δεν ταξιδεύει πλέον, μέλλει να γίνει και ευχόμαστε σύντομα, το πρώτο υποβρύχιο μουσείο στην Ελλάδα στο πάρκο ναυτικής παράδοσης στο ΦΑΛΗΡΟ, προσφορά του εφοπλιστή κύριο Άρη Θεοδωρίδη. Στην διάρκεια των χρόνων δόθηκαν και ονόματα απολεσθέντων του πληρώματος, σε πλοία του Πολεμικού μας Ναυτικού. Τέλος δε, θέλω να σας πω και κάτι που δεν είναι γνωστό ίσως σε πολλούς, ότι στην μνήμη του ΠΡΩΤΕΥΣ έχει γραφεί και ποίημα από τον Άγγελο Σικελιανό και θα μου επιτρέψετε να σας διαβάσω μόνον ένα στίχο στην μνήμη τους:
Ω, καλοί μου είπατε έτσι:
Η θα κάμουμε κάτι μεγάλο, ή δε θα γυρίσουμε πίσω!
και κάματε κάτι, απ αυτό που ονειρευόσαστε
πιότερο ακόμα μεγάλο.
δε σταθήκατε διόλου μεσόστρατα,
απ την ώρα που μπήκατε μέσα
στους ογρούς, βαθιούς δρόμους,
δε γυρέψατε ανάπαψη,
κι ούτε στοχαστήκατε αν πρέπει να γυρίσετε πίσω,
μα πηγαίνοντας πάντα μπροστά γι αυτό που νειρόσαστε,
τ άξιο, το αγνό, το μεγάλο,
λησμονήσατε ακόμα και τον ίδιο εαυτό σας
αντικρύ στο μεγάλο σκοπό σας,
τώρα πια που γινε ένα με τις ρίζες του πελάου,
με τις ρίζες των αιώνιων στοιχείων,
με τις ρίζες βαθειά της Ελλάδας,
με τις ρίζες κρυφές της ψυχής μας».
Στην ομιλία του ο εκπρόσωπος του Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων Σημαιοφόρος (Ε) Βασίλειος Γεωργάτος Π.Ν ε.α είπε:
«Τα δυσάρεστα γεγονότα των τελευταίων ημερών με τις καταστροφικές πλημμύρες στον Θεσσαλικό κάμπο συνειδησιακά δεν μας επιτρέπουν να μεταβούμε στο μνημείο των Οθωνών όπως κάνουμε κάθε χρόνο εξοικονομώντας ένα αριθμό χρημάτων τα οποία θα διατεθούν στους πληγέντες πλημμυροπαθείς.
Την 26ην Δεκεμβρίου 1940, το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ απέπλευσε από τον Ναύσταθμο για την τρίτη περιπολία του. Έλαβε αποστολή να εκτελέσει επιθετική περιπολία στο στενό του ΟΤΡΑΝΤΟ και ειδικότερα στην περιοχή έξω από τον κόλπο της Αυλώνας, με προγραμματισμένη επιστροφή στη Βάση του την 8η Ιανουαρίου 1941. Ο ΠΡΩΤΕΑΣ σαν μοναχικός γερόλυκος, με όλα τα προβλήματα της ηλικίας του αλλά με την θαρραλέα ψυχή του Κυβερνήτη του και με ένα αποφασισμένο πλήρωμα, αρχίζει την αναζήτηση των Ιταλικών πλοίων στην Αδριατική.
Στις 10 το πρωί στις 29 Δεκεμβρίου του 1940, το Ελληνικό ατμόπλοιο ΙΩΝΙΑ, υπέκλεψε σήμα SΟS, ακολουθούμενου από το σήμα κινδύνου λόγω επιθέσεως από Υ/Β. Και τα δύο σήματα αυτά προέρχονταν από το Ιταλικό ατμόπλοιο SARDEGNA στο οποίο αναφερόταν το στίγμα του που βρισκόταν στην είσοδο του κόλπου Αυλώνας. Τα σήματα αυτά, τα αναδιαβίβασε στο Αρχηγείο Ναυτικού. Στην περιοχή του στίγματος δρούσε το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ και όσοι γνώριζαν τον τομέα του, στο άκουσμα αυτής της είδησης, πανηγύριζαν για την επιτυχία του αυτή. Η ευφορία αυτή στο προσωπικό του Πολεμικου Ναυτικού αλλά και στην Ελληνική κοινή γνώμη κρατούσε μέρες, αλλά το Υ/Β για όλο το παραπάνω χρονικό διάστημα δεν έδινε σημεία ζωής. Στους γνωρίζοντες τις διαδικασίες των Υ/Β, η ανησυχία για την τύχη του μεγάλωνε, επειδή για μέρες ακόμη, το Υ/Β εξακολουθούσε να τηρεί την περίεργη σιγή του. Πέρασε και η ημερομηνία επιστροφής του που ήταν στις 8 Ιανουαρίου 1941 και η αγωνία και η ανησυχία αυξανόταν που το Υ/Β δεν είχε φανεί στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας και δεν είχε στείλει κάποιο σήμα στο Αρχηγείο.
Έτσι στις 09:25 της 10ης Ιανουαρίου 1941 στην αγωνιώδη αυτή προσμονή, έριξε μακάβριο φως, μια σχετική είδηση του ραδιοφωνικού σταθμού της Ρώμης. Σύμφωνα με την είδηση αυτή στις 10 το πρωί της 29ης Δεκεμβρίου 1940, το Ιταλικό Τορπιλοβόλο ΑΝΤΑΡΕΣ αντελήφθη ίχνη Τ/Λ και αμέσως μετά είδε την πλώρη ενός Υ/Β για λίγο έξω από τη θάλασσα τρία ναυτικά μίλια μακριά του. Το Ιταλικό σκάφος κατευθύνθηκε ταχύτατα προς το σημείο που είχε γίνει ορατό το Υ/Β, ετοιμάζοντας ταυτόχρονα 4 βόμβες βάθους ρυθμισμένες να εκραγούν σε μέγιστο βάθος. Ενώ ετοιμαζόταν για την βολή, ξαφνικά μπροστά του εμφανίστηκε πάλι το πρωραίο τμήμα του Υ/Β μέχρι τον πυργίσκο, να βγαίνει από την θάλασσα. Ακολούθησε βίαιος εμβολισμός του Υ/Β. Η αντίστροφη μέτρηση για τον ΠΡΩΤΕΑ αρχίζει. Το Τορπιλοβόλο έπαθε αρκετές ζημιές με τον εμβολισμό αλλά κατόρθωσε να ρίξει τις βόμβες του. Το Υ/Β αναδύθηκε τελείως για λίγο, αλλά με μεγάλη κλίση και αμέσως εξαφανίσθηκε κάτω από τα νερά. Μετά από λίγο εμφανίστηκαν στην επιφάνεια της θάλασσας φυσαλίδες, κηλίδες πετρελαίου και συντρίμμια. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, από το Ιταλικό πλοίο καθαιρέθηκε βάρκα για ανεύρεση και περισυλλογή ναυαγών αλλά μόνο συντρίμμια μαζεύτηκαν.
Αυτές οι λεπτομερείς ειδήσεις έδωσαν εξήγηση στην εκκωφαντική σιωπή τόσων ημερών από το υποβρύχιο και οδήγησαν στο θλιβερό συμπέρασμα της ένδοξης απώλειάς του. Το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ (Υ-3) ήταν το πρώτο που απωλέσθηκε και η απώλειά των 48 μελών του, λύπησε βαθύτατα όλο το ναυτικό και ιδιαίτερα το προσωπικό των υπολοίπων Υ/Β, αλλά ταυτόχρονα γιγάντωσε ακόμα περισσότερο το πείσμα τους για την νίκη.
Πριν από τον απόπλου για μια περιπολία των Υποβρυχίων είθισται ο Διοικητής των υποβρυχίων με το επιτελείο του να είναι στον μόλο και να αποχαιρετούν το πλήρωμα δίνοντας ευχές για καλή επιτυχία και καλή επάνοδο.
Το αποπλέων πλήρωμα τραγουδούσε το παρακάτω τραγούδι που αποτέλεσε τον ύμνο των Υποβρυχίων το οποίο μελοποίησε ο συμπατριώτης μας Αρχιμουσικός κ. Σπύρος Προσωπάρης όταν υπηρέτησε την θητεία του στην μπάντα στο Π.Ν από διήγηση του παλαίμαχου του Β! Παγκοσμίου Πολέμου Αντιπλοιάρχου Ευάγγελου Κουρή.
Την Ελληνική σημαία μάνα μου την αγαπώ
έχει του ουρανού το χρώμα και στην μέση τον Σταυρό.
Και αν πεθάνω εις την μάχη μες στα κρύα τα νερά,
μην με κλαίτε συναδέλφοι του Στολίσκου μας παιδιά.
Αξίζει να αναφέρουμε ένα γεγονός και αντλώντας στοιχεία μέσα από το βιβλίο η ζωή στα Ελληνικά Υποβρύχια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου από την συγγραφέα και μέλος του συνδέσμου των Ελληνικών Υποβρυχίων κυρίας Κρίστυ Εμίλιο Ιωαννίδου ότι το Υ/Β ΠΡΩΤΕΥΣ ετοιμαζόταν να αποπλεύσει για την τελευταία του πολεμική περιπολία, είχε κατέβει να τους αποχαιρετήσει ο Διοικητής των Υποβρυχίων Πλοίαρχος Ξηρός με το επιτελείο του. Το ίδιο έπραξαν και τα πληρώματα των άλλων Υποβρυχίων και εύχονταν καλή επάνοδο και καλό κυνήγι. Λίγο πριν τον από τον απόπλου ο κυβερνήτης του ΠΡΩΤΕΥΣ Πλωτάρχης Χατζηκωνσταντής, ανέφερε στον Διοικητή των Υ/Β ότι ένα μέλος του πληρώματος ο τορπιλητής Καλίτσης δεν είχε επιστρέψει στο Υ/Β.
Τότε ο παριστάμενος Αντιπλοίαρχος Μητσάκης του επιτελείου της Διοικήσεως των Υ/Β είδε στον μόλο ένα τορπιλητή άλλου υποβρυχίου και του είπε σάλτα μέσα. Μπήκε στο ΠΡΩΤΕΥΣ ο τορπιλητής, και μετά από λίγα λεπτά φάνηκε να έρχεται τρέχοντας ο Καλίτσης αλλά δεν πρόλαβε γιατί το υποβρύχιο είχε ήδη απομακρυνθεί από τον μόλο. Έτσι ο Καλίτσης έζησε και απωλέσθηκε ο Δίοπος τορπιλητής Πέτρος Παπαδημητρίου. Συχνά η τύχη παίζει τραγικά παιγνίδια.
Τελειώνοντας κλίνω ευλαβικά την κεφαλή στην μνήμη του ηρωικού πληρώματος του Υποβρυχίου που έλαβε μέρος στους πολέμους της χώρας και παρέμεινε στο βυθό του Οτράντο έχοντας προσφέρει τη ζωή του για την ελευθερία της πατρίδας.
Αιωνία τους η μνήμη».
Αναρτήθηκε Σεπτέμβριος 2023 απο Γραμματεία Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων