Η φετινή Εκδήλωση Τιμής και Μνήμης για την 81η Επέτειο Βύθισης Υποβρύχιου ΚΑΤΣΩΝΗΣ Υ-1 από τον Δήμο Σκιάθου τελέστηκε το Σάββατο 14 Σεπτεμβρίου
ώρα 10:00 με δοξολογία στον Μητροπολιτικό Ιερό ναό Τριών Ιεραρχών και εκφώνηση πανηγυρικού από τον εκπρόσωπο του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού Αντιναυάρχου Δημήτριου Ελευθέριου Κατάρα Π.Ν, τον Διοικητή Υποβρυχίων Πλοίαρχο Ιωάννη Λειβαδάρο ΠΝ.
Στην ομιλία του ο Διοικητή Υποβρυχίων Πλοίαρχος Ιωάννης Λειβαδάρος ΠΝ αναφέρθηκε στην βύθιση του Υποβρυχίου ΚΑΤΣΩΝΗΣ (Υ-1):
«Σεβασμιότατε
Σεβαστοί Πατέρες
Κύριε Δήμαρχε
Κύριοι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών
Κυρίες και Κύριοι,
Εκ μέρους του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού Αντιναυάρχου Δημήτριου Ελευθέριου Κατάρα Π.Ν θα ήθελα να ευχαριστήσω τη Δημοτική Αρχή, για την εδώ και πολλά χρόνια σημαντική και αξιέπαινη ετήσια εκδήλωση μνήμης για τη βύθιση του ηρωικού Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ.
Φέτος γιορτάζοντας την 81η επέτειο μνήμης, θυμόμαστε και τιμούμε την ηρωική απώλεια του Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ, που πολεμώντας για την Πατρίδα, βυθίστηκε εδώ κοντά στις ακτές της Σκιάθου, μετά από ηρωικό αγώνα με Γερμανική Κορβέτα, στις 14 Σεπτεμβρίου του 1943 ανήμερα του Σταυρού.
Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο, με λίγα λόγια να σας θυμίσω τις κορυφαίες στιγμές της δράσης του Υ/Β, αυτές που μοιραία συνδέονται και με τον τελευταίο του Κυβερνήτη, τον Αντιπλοίαρχο Βασίλη Λάσκο.
Το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου 1940, που σύσσωμη η Ελλάδα είπε ΟΧΙ στον εισβολέα, το ΚΑΤΣΩΝΗΣ και τα υπόλοιπα 5 Υ/Β μας, με περισσό θάρρος και αποφασιστικότητα ρίχθηκαν στον υπέρ πάντων αγώνα. Η δράση τους ήταν πλούσια και θαυμαστή, όχι μόνο στους Έλληνες και συμμάχους, αλλά και σ’ αυτούς τους ίδιους, τους εχθρούς.
Δυστυχώς όμως 4 απ’ αυτά βυθίστηκαν ηρωικά μετά από μάχες με τον εχθρό, παίρνοντας μαζί τους για πάντα στο υγρό τάφο ¨στη σιωπή των βυθών¨ 107 Αξιωματικούς, Υπαξιωματικούς και Ναύτες:
– Το ΠΡΩΤΕΥΣ το Δεκέμβριο του 40 στο στενό του Οτράντο.
– Το ΓΛΑΥΚΟΣ τον Απρίλιο του 42 στη Μάλτα.
– Το ΤΡΙΤΩΝ το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου στον Καφηρέα και,
– Το ΚΑΤΣΩΝΗΣ που τη μνήμη του τιμούμε σήμερα το Σεπτέμβριο του 43 πολύ κοντά σε αυτό το νησί.
Την άνοιξη του 1942 το ΚΑΤΣΩΝΗΣ ήταν το Υ/Β με τα μεγαλύτερα τεχνικά προβλήματα Και τότε ήταν που εμφανίσθηκε ο Λάσκος. Έφεδρος Αντιπλοίαρχος 43 ετών. Αρνήθηκε κάθε θέση που προέβλεπε ο βαθμός και η ηλικία του. Ήθελε μόνο Υ/Β!!! Και του έδωσαν το ΚΑΤΣΩΝΗΣ το οποίο υποσχέθηκε να τον κάνει όσο πιο σύντομα μπορούσε αξιόπλοο και αξιόμαχο. Ο Λάσκος με ένα διαλεχτό επιτελείο και το πλήρωμά του έπεσαν με τα μούτρα στη δουλειά και επί ένα περίπου χρόνο, στο φλογισμένο Πορτ-Σουδάν, μέσα σε μια πυρωμένη λαμαρίνα στους 60°C, πάλεψαν για να τον επισκευάσουν.
Από τον Μάρτιο του ’43 ξεκινάει το σημαδιακό εξάμηνο του ΚΑΤΣΩΝΗΣ και του Λάσκου. Θα κάνει 2 πολεμικές περιπολίες, πριν την τελευταία, τη μοιραία …
Στη πρώτη κιόλας (24/3 – 10/4) θα μπει κυριολεκτικά μέσα στο λιμάνι του Γυθείου, σε ημιανάδυση (γιατί τα νερά ήτανε ρηχά) και «κάτω από τη μύτη» των πυροβολείων θα τορπιλίσει μια Γερμανική Ναρκοθέτιδα.
Πέντε λεπτά τόλμης που άγγιξε τα όρια της παραφροσύνης, μέσα στα οποία το ΚΑΤΣΩΝΗΣ πέρασε μεγαλόπρεπα μπροστά από το οχυρό του λιμενοβραχίονα, τορπίλισε, έστριψε, βγήκε και καταδύθηκε!
Στη συνέχεια θα βουλιάξει κοντά στη Κύθνο το Ισπανικό Φορτηγό SAN ISIDORO.
Στη δεύτερη περιπολία (21/5 – 9/6) θα βουλιάξει και δεύτερο Ισπανικό Φορτηγό στη περιοχή Σκιάθου, το RIGEL και θα αποπειραθεί να προσβάλλει Ιταλικό Φορτηγό μέσα στο λιμάνι του Καρλόβασι της Σάμου. Εδώ θα φανεί άτυχος. Η μία τορπίλη θα σκάσει στο λιμενοβραχίονα, ενώ η άλλη, ελαττωματική, δεν θα εκραγεί.
Η τελευταία περιπολία του ΚΑΤΣΩΝΗΣ αρχίζει την 5η Σεπτεμβρίου ’43.
Αποστολή του η περιπολία στο Β. Αιγαίο και η αποβίβαση ομάδας κομάντος.
Τα τεχνικά προβλήματα άρχισαν με την έναρξη του ταξιδιού, ο Γέρο ΚΑΤΣΩΝΗΣ είχε πια αρχίσει να δείχνει την ηλικία του. Η αποβίβαση των κομάντος στην Εύβοια εκτελέστηκε επιτυχώς και η νύχτα της 13ης προς 14ης Σεπτεμβρίου, βρίσκει το Υ/Β να περιπολεί μεταξύ της Σκιάθου και του Πηλίου, με την προσδοκία του εντοπισμού και της προσβολής ενός επιταγμένου από τους Γερμανούς γαλλικού Επιβατηγού που μετέφερε Γερμανούς στρατιωτικούς από τη Θεσσαλονίκη στον Πειραιά. Ενώ σκοτείνιαζε φάνηκε καπνός από το βορρά. Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι ήταν το επιβατηγό πλοίο που περίμεναν. Αφού νύχτωσε το Υ/Β αναδύθηκε, γέμισε το πυροβόλο του και κατευθύνθηκε προς το υποτιθέμενο επιβατηγό. Ο Κυβερνήτης Αντιπλοίαρχος Βασίλης Λάσκος που βρίσκεται στη γέφυρα αντιλαμβάνεται εχθρικό πολεμικό πλοίο σε απόσταση 2 μιλίων. Διατάσσει ταχεία κατάδυση και όταν το Υ/Β καταδύεται ο χειριστής των υδροφώνων αναφέρει ότι το εχθρικό πλοίο χρησιμοποιεί συσκευή εντοπισμού Υ/Β. Αντί του οπλιταγωγού, ο εχθρός είναι Γερμανική ανθυποβρυχιακή κορβέτα. Οι Γερμανοί ρίχνουν μεγάλο αριθμό βομβών βάθους και καταφέρνουν να προξενήσουν ανεπανόρθωτες ζημιές στο γερασμένο υλικό του ΚΑΤΣΩΝΗΣ.
Ο Ύπαρχος, ο αείμνηστος Υποπλοίαρχος Ηλίας Τσουκαλάς, στο βιβλίο του “Υ1” περιγράφει συγκλονιστικά την κατάσταση “… το νερό με την πίεση που είχε σε κείνο το βάθος άρχισε να μπαίνει με ορμή από τα ανοίγματα. Οι πυξίδες αναποδογύρισαν. Σπάσανε τα βαθύμετρα. Κόλλησαν τα πηδάλια. Στους πίνακες διανομής, τις μπαταρίες, τους κινητήρες, σημειώθηκαν οι πρώτες πυρκαγιές από βραχυκυκλώματα. Ήμασταν ακυβέρνητοι και διαρρέαμε … Και τώρα στο έλεος του Θεού …
Ο Κυβερνήτης διέταξε ανάδυση ….”.
Το Υ/Β αναδύεται και χωρίς δυνατότητα προώσεως αποφασίζει να αντιταχθεί στον εχθρό μέχρις εσχάτων με ότι μέσο του απομένει. Ο Λάσκος και το πλήρωμά του δεν είχαν μάθει και ούτε ήθελαν να μάθουν πως υποστέλλεται η σημαία μπροστά στον εχθρό. Το πυροβόλο επανδρώνεται γρήγορα και όταν αρχίζει να ρίχνει ξαφνιάζει τους Γερμανούς, που όμως μετά από λίγο πλησιάζουν απαντώντας με πυκνό πυρ.
Η αντίστροφη μέτρηση αρχίζει. Η ομοχειρία του πυροβόλου προσπαθεί να κάνει τα αδύνατα δυνατά, ένας – ένας όμως οι άνδρες της σκοτώνονται και αντικαθίστανται από άλλους που ανεβαίνουν από το εσωτερικό του Υ/Β. Ο ίδιος ο Κυβερνήτης βοηθά στην επαναγέμισή του. Ο Ύπαρχος με θαυμαστή ψυχραιμία παραμένει μέσα στο Υ/Β και κατευθύνει το υπόλοιπο πλήρωμα που δείχνει αξιοζήλευτη πειθαρχία, σε μια προσπάθεια να κρατήσει με νύχια και με δόντια το Υ/Β στην επιφάνεια. Στιγμές μεγάλες, Στιγμές δραματικές, Στιγμές αθάνατες.
Ο Λάσκος λαβωμένο λιοντάρι, πέφτει από τα πυρά. Το Γερμανικό πολεμικό εμβολίζει το ΚΑΤΣΩΝΗΣ που αρχίζει να κατεβαίνει προς τον υγρό του τάφο με επηρμένη πάντα την Ελληνική Σημαία, που όπως λέει ο Τσουκαλάς “… υγρή ακόμη απ’ την πρόσφατη ανάδυση, πότιζε με στάλες άρμης το κατάστρωμα, λες κι έκλαιγε με χοντρά δάκρυα το μεγάλο χαμό …”.
Ο Κυβερνήτης, 5 Αξιωματικοί και 26 Υπαξιωματικοί και Ναύτες, τον ακολουθούν, στο βυθό της θάλασσας.
15 επιζώντες περισυλλέγονται από τη Γερμανική κορβέτα και οδηγούνται στην αιχμαλωσία.
3 κατορθώνουν να διαφύγουν τη σύλληψη και κολυμπώντας επί 9 ώρες φθάνουν εδώ στη Σκιάθο και στο Πήλιο και μετά από δραματικές περιπέτειες επιστρέφουν στη Μέση Ανατολή για να συνεχίσουν τον αγώνα. Ο Υποπλοίαρχος Η. ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ Ύπαρχος, ο Υποκελευστής Α’ (ΠΥΡ) Α. ΤΣΙΓΚΡΟΣ και ο Υποκελευστής Α΄(ΑΡΜ) Α. ΑΝΤΩΝΙΟΥ.
Απολογισμός τραγικός. Απολογισμός ένδοξος.
Το ΚΑΤΣΩΝΗΣ με το ιερό του φορτίο, καταδύθηκε για τελευταία φορά. “Κατέβηκε ολόρθος με την πρύμνη και δεν σταμάτησε όπως συνήθως στο περισκοπικό βάθος. Τράβηξε συνέχεια, πέρασε το βάθος ασφαλείας, ξεπέρασε το όριο αντοχής και έφτασε στις 150…, στις 250…, στις 350 οργιές. Και σαν βρήκε στο βυθό, ακούμπησε και σταμάτησε. Χώθηκε μέσα στην άμμο σαν φέρετρο με τους νεκρούς του και έπειτα έγειρε στο ένα του πλευρό…”
Έτσι έκλεισε η ηρωική πορεία του ΚΑΤΣΩΝΗΣ που πολέμησε μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του, τέλος ένδοξο αντάξιο της ναυτικής ιστορίας και παράδοσης του Έθνους μας και που επί 81 ολόκληρα χρόνια αναπαύεται στη θάλασσα, στα βαθιά, βόρεια από το νησί σας.
Κυρίες και Κύριοι.
Η ιστορία του ΚΑΤΣΩΝΗΣ, είναι σίγουρο, ότι σας είναι πολύ γνωστή. Όμως πιστεύω ακράδαντα ότι κάθε χρόνο πρέπει να επαναλαμβάνεται για να μη ξεχνάμε. Γιατί η μνήμη των ηρώων πρέπει πάντα να διατηρείται ζωντανή. Γιατί λαοί χωρίς ιστορική μνήμη νομοτελειακά οδηγούνται στην εξαφάνιση.
Και οι άνδρες του ΚΑΤΣΩΝΗΣ, εδώ σ’ αυτόν τον τόπο έγιναν ήρωες. Εδώ ξεπέρασαν τα ανθρώπινα όρια. Η νίκη γι’ αυτούς ήταν η θέληση. Η θέληση να παλέψουν μέχρι το τέλος χωρίς να υποστείλουν τη σημαία. Το τέλος που τους οδήγησε στην αιωνιότητα.
14 Σεπτεμβρίου 1943. Ας μένει στις ψυχές μας άσβηστη για πάντα η μνήμη της υπέρτατης θυσίας των αγωνιστών του ΚΑΤΣΩΝΗΣ στη Σκιάθο. Της θυσίας αυτής που τους κατέταξε στους άξιους και αλησμόνητους της Διοικήσεως των Υποβρυχίων, του Πολεμικού Ναυτικού, της Σκιάθου, της Ελλάδος μας».
Σας ευχαριστώ.
Ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσόντων του Υποβρυχίου ΚΑΤΣΩΝΗΣ Υ1 με συμμετοχή αντιπροσωπίας πληρώματος ΤΠΚ ΜΥΚΟΝΙΟΣ ,των τοπικών αρχών, μελών του Δημοτικού Συμβουλίου και πλήθος κόσμου από την τοπική κοινωνία.
Έγινε προσκλητήριο νεκρών
ΕΠΕΣΑΝ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ
Αντιπλοίαρχος Β. ΛΑΣΚΟΣ Κυβερνήτης,
Υποπλοίαρχος Σ. ΜΥΚΟΝΙΟΣ,
Υποπλοίαρχος Σ. ΤΡΟΥΜΠΑΚΗΣ,
Εφ. Σημαιοφόρος Π. ΛΑΜΠΡΙΝΟΥΔΗΣ,
Σημαιοφόρος Τορ. Μ. ΚΑΒΑΛΟΥΔΗΣ,
Σημαιοφόρος Μηχ. Κ. ΞΕΝΟΣ,
Αρχικελευστής Μηχ. Η. ΧΡΥΣΟΧΕΡΗΣ,
Αρχικελευστής Μηχ. Ν. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΖΑΣ,
Κελευστής Αρμ. Δ. ΜΑΡΑΛΕΤΟΣ,
Κελευστής Πυρ. Λ. ΣΤΑΜΟΥ,
Κελευστής Μηχ. Π. ΜΑΓΙΑΤΗΣ,
Κελευστής Ηλεκ. Β. ΡΑΝΤΟΣ,
Υποκελευστής Α’ Τορ. Ν. ΜΑΝΤΩΝΑΝΑΚΗΣ,
Υποκελευστής Α’ Ηλεκ. Α. ΒΛΑΧΑΚΗΣ,
Υποκελευστής Β’ Μηχ. Δ. ΚΟΥΒΕΛΗΣ,
Υποκελευστής Β’ Μηχ. Ε. ΤΣΑΤΣΑΡΗΣ,
Υποκελευστής Β’ Μηχ. Κ. ΣΕΛΛΑΚΗΣ,
Υποκελευστής Β’ Μηχ. Π. ΤΣΑΚΩΝΑΣ,
Υποκελευστής Β’ Ηλεκ. Ι. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ,
Υποκελευστής Β’ Ηλεκ. Α. ΚΡΕΣΤΑΣ,
Δίοπος Τορ. Ε. ΠΛΑΤΙΔΗΣ,
Δίοπος Τορ. Σ. ΞΕΠΑΠΑΔΕΑΣ,
Δίοπος Σημ. Χ. ΑΛΕΞΙΟΥ,
Δίοπος Ηλεκ. Ν. ΘΥΜΑΡΑΣ,
Δίοπος Τεχν. Χαλκ. Μ. ΛΗΜΝΑΙΟΣ,
Ναύτης Αρμ. Χ. ΜΗΤΣΙΑΛΗΣ,
Ναύτης Τηλ. Γ. ΛΕΝΤΖΑΚΗΣ,
Ναύτης Μηχ. Ν. ΜΟΣΧΟΝΑΣ,
Ναύτης Μηχ. Α. ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΟΣ,
Ναύτης Ηλεκ. Ν. ΚΟΥΡΜΟΥΖΗΣ,
Ναύτης Ηλεκ. Δ. ΠΡΙΝΤΖΟΣ,
Ναύτης Ηλεκ. Ζ. ΖΩΓΡΑΦΟΣ.
Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων από:
τον Δήμαρχο Σκιάθου, Θοδωρή Τζούμα,
τον Εκπρόσωπο Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού , Διοικητή Υποβρυχίων Πλοίαρχο Ιωάννη Λειβαδάρο ΠΝ,
τον Πρόεδρο του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σκιάθου Γιώργο Διολέττα,
τον Διοικητή Αστυνομικού τμήματος Σκιάθου Αργυρής Διχτάς,
τον Λιμενάρχη Σκιάθου Νικόλαο Κατσάμπα,
τον Διοικητή του Πυροσβεστικού Κλιμακίου Σκιάθου Κυριάκος Χρόνης ,
τον Διοικητή της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αερολιμένα Σκιάθου Γεώργιο Λιακόπουλο,
τον Γραμματέα του Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων Μιχαήλ Πρωιμάκη,
τον Ναύαρχο ε.α Γεώργιο Ν. Μπαμπλένη ΠΝ, Επίτιμο Διοικητή Διοίκησης Διοικητικής Μέριμνας Ναυτικού,
την εκπρόσωπο των συγγενών των θυμάτων δημοσιογράφος Μπήλιο Τσουκαλά.
Μετά το προσκλητήριο τις καταθέσεις στεφάνων η εκδήλωσε έκλεισε με τον Εθνικό μας Ύμνο από όλους τους παρευρισκόμενους.
Στη συνέχεια αναχώρησε το καΐκι «Καλυψώ» για την απόδοση τιμής στο στίγμα του ναυαγίου με τη ρίψη στεφάνου.
Ακολούθησε εθιμοτυπική επίσκεψη στο Δημαρχείο με ανταλλαγή αναμνηστικών ενθυμίων μεταξύ του Δημάρχου, του Εκπροσώπου του Αρχηγού Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Διοικητή Υποβρυχίων Πλοίαρχου Ιωάννη Λειβαδάρου ΠΝ και του κυβερνήτη της ΤΠΚ ΜΥΚΟΝΙΟΣ.
Ο Δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας μετά την ανταλλαγή αναμνηστικών ενθυμίων παρέθεσε κοκτέιλ στους επίσημους καλεσμένους στο Μπούρτζι.
Μπορείτε να παρακολουθήσετε τον Πανηγυρικό της ημέρας, την Επιμνημόσυνη δέηση, την Κατάθεση των Στεφάνων, την Απόδοση Τιμής και ρίψη Στεφάνου στο στίγμα βύθισης του Υποβρυχίου ΚΑΤΣΩΝΗΣ Υ-1 και photo Gallery στον παρακάτω σύνδεσμο:
Αναρτήθηκε απο Γραμματεία Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρυχίων την 17 Σεπτεμβρίου 2024
Πηγή: Ρεπορτάζ : Νίκος Τζούμας / Φωτογραφίες – Video: Τina Whittington – Βασιλεία Παρίσση για το www.skiathoslife.gr
