ΕΤΗΣΙΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ Υ/Β ΚΑΤΣΩΝΗΣ (Υ-1)
Με απόλυτη επιτυχία και με ιδιαίτερη λαμπρότητα ομοψυχία και σύμπνοια της Δημοτικής αρχής Σκιάθου τελέσθηκε σήμερα Τρίτη 14 Σεπτεμβρίου 2021 η εκδήλωση τιμής και μνήμης για την 78η επέτειο βύθισης του Υποβρυχίου ΚΑΤΣΩΝΗΣ (Υ-1).
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Σκιάθου Θ. Τζούμας, ο Δ/Δ.Δ.Μ.Ν Αντιναύαρχος Γ. Μπαμπλένης Π.Ν ως εκπρόσωπος του Α /Γ.Ε.Ν, ο Διοικητής Υποβρυχίων Πλοίαρχος Κ. Τουρκαντώνης Π.Ν, ο επίτιμος Α.Σ Αντιναύαρχος Γ. Μπεζεριάνος Π.Ν ε.α, ο Πρόεδρος του Ελληνικού Συνδέσμου Υποβρύχιων Αντιναύαρχος Π. Ραδίτσας Π.Ν ε.α, οι Λιμενάρχης, Αστυνομικός Διευθυντής, Διοικητής Πυροσβεστικού Σταθμού, πρόεδρος Λιμενικού Ταμείου Σκιάθου και πλήθος κόσμου.
Μετά από την κατάθεση στεφάνων στο μνημείο, οι ανωτέρω επιβιβάστηκαν σε σκάφος και έπλευσαν προς το σημείο βύθισης του Υποβρυχίου ΚΑΤΣΩΝΗΣ και έριξαν στεφάνι πλησίον του υγρού τάφου των 32 ηρωικών νεκρών του.
Το ΚΑΤΣΩΝΗΣ ανέπτυξε πλούσια επιχειρησιακή δράση κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που συνοψίζεται σε 4 περιπολίες στην Αδριατική, κατά τον Ελληνο-ιταλικό Πόλεμο και 3 περιπολίες στο Αιγαίο, μετά την αποδημία του Στόλου στη Μέση Ανατολή. Συλλογή πολύτιμων πληροφοριών, νηοψίες πλοίων και μικρών σκαφών, συλλήψεις αιχμαλώτων, μάχες με τον εχθρό και βυθίσεις εχθρικών πλοίων. Αυτά ήταν τα αποτελέσματα των περιπολιών του.
Η τρίτη περιπολία στο Αιγαίο, που ξεκίνησε στις 5 Σεπτεμβρίου του 43, έμελλε να είναι και η μοιραία. Το σούρουπο της 14ης Σεπτεμβρίου βρίσκει το Υ/Β να πλέει εν επιφανεία εδώ κοντά, ΒΔ της νήσου Σκιάθου με την προσδοκία του εντοπισμού και της προσβολής ενός Γερμανικού Οπλιταγωγού που μετέφερε Γερμανούς στρατιωτικούς από τη Θεσσαλονίκη στον Πειραιά. Ξαφνικά, ο Κυβερνήτης Αντιπλοίαρχος Βασίλης Λάσκος που βρίσκεται στη γέφυρα αντιλαμβάνεται εχθρικό πολεμικό πλοίο σε απόσταση 2 μιλίων. Διατάσσει ταχεία κατάδυση και όταν το Υ/Β καταδύεται ο χειριστής των υδροφώνων αναφέρει ότι το εχθρικό πλοίο χρησιμοποιεί συσκευή εντοπισμού Υ/Β. Αντί του οπλιταγωγού, ο εχθρός είναι Γερμανική ανθυποβρυχιακή κορβέτα. Οι Γερμανοί ρίχνουν μεγάλο αριθμό βομβών βάθους και καταφέρνουν να προξενήσουν ανεπανόρθωτες ζημιές στο γερασμένο υλικό του ΚΑΤΣΩΝΗΣ. Το Υ/Β αναδύεται και χωρίς δυνατότητα προώσεως αποφασίζει να αντιταχθεί στον εχθρό μέχρις εσχάτων με ότι μέσον του απομένει. Ο Λάσκος και το πλήρωμά του δεν είχαν μάθει και ούτε ήθελαν να μάθουν πως υποστέλλεται η σημαία μπροστά στον εχθρό. Το πυροβόλο επανδρώνεται γρήγορα και όταν αρχίζει να ρίχνει ξαφνιάζει τους Γερμανούς, που όμως μετά από λίγο πλησιάζουν απαντώντας με πυκνό πυρ. Στον άνισο αγώνα που ακολουθεί η ομοχειρία του πυροβόλου προσπαθεί να κάνει τα αδύνατα δυνατά, ένας – ένας όμως οι άνδρες της σκοτώνονται και αντικαθίστανται από άλλους που ανεβαίνουν από το εσωτερικό του Υ/Β. Ο ίδιος ο Κυβερνήτης βοηθά στην επαναγέμισή του. Ο Ύπαρχος με θαυμαστή ψυχραιμία παραμένει μέσα στο Υ/Β και κατευθύνει το υπόλοιπο πλήρωμα που δείχνει αξιοζήλευτη πειθαρχία, σε μια προσπάθεια να κρατήσει με νύχια και με δόντια το Υ/Β στην επιφάνεια. Ο Λάσκος σκοτώνεται μαχόμενος και το Γερμανικό πολεμικό εμβολίζει το ΚΑΤΣΩΝΗΣ που αρχίζει να κατεβαίνει προς τον υγρό του τάφο έχοντας πάντα επηρμένη την Ελληνική Σημαία.
“Κατέβηκε ολόρθος με την πρύμνη”, όπως έγραψε αργότερα ο επιζήσας Ύπαρχος του Υ/Β Υποπλοίαρχος Ηλίας Τσουκαλάς, “και δεν σταμάτησε όπως συνήθως στο περισκοπικό βάθος. Τράβηξε συνέχεια, πέρασε το βάθος ασφαλείας, ξεπέρασε το όριο αντοχής και έφτασε στις 150…, στις 250…, στις 350 οργιές. Και σαν βρήκε στο βυθό, ακούμπησε και σταμάτησε. Χώθηκε μέσα στην άμμο σαν φέρετρο με τους νεκρούς του και έπειτα έγειρε στο ένα του πλευρό…”
Έτσι έκλεισε η ηρωική πορεία του ΚΑΤΣΩΝΗΣ που επί 78 χρόνια αναπαύεται στη θάλασσα, στα βαθιά, βόρεια από το νησί της Σκιάθου.14 Σεπτεμβρίου 1943. Από τότε και κάθε χρόνο ανήμερα του Σταυρού μια αχτίδα παραμερίζει τα σκοτάδια του βυθού και λαμπιρίζει πάνω στην μπρούτζινη καμπάνα του ΚΑΤΣΩΝΗΣ. Λαμπιρίζει σαν τα κεράκια που ανάψαμε σήμερα για να τιμήσουμε την μνήμη αυτών των αγωνιστών.
Ας μένει στις ψυχές μας άσβεστη για πάντα η μνήμη της υπέρτατης θυσίας των ηρώων του ΚΑΤΣΩΝΗΣ στη Σκιάθο. Της θυσίας αυτής που τους κατέταξε στους άξιους και αλησμόνητους της Διοικήσεως των Υποβρυχίων, του Πολεμικού Ναυτικού, της Σκιάθου, της Ελλάδος μας».
Το υποβρύχιο ΚΑΤΣΩΝΗΣ (Υ-1) παρέσυρε στον υγρό του τάφο, τους: Αντιπλοίαρχο Β. Λάσκο (κυβερνήτη), τους αξιωματικούς Υποπλοίαρχους Σ. Μυκόνιο – Σ. Τρουπάκη. Έφεδρο Σημαιοφόρο Π. Λαμπρινούδη, Σημαιοφόρους Μ. Καβαλούδη – Κ. Ξένο, τους Αρχικελευστές Η. Χρυσοχέρη – Ν. Παναγιώτιζα, τους Κελευστές Δ. Μαραλέτο – Λ.Στάμου – Π. Μαγιάτη – Β. Ράντο, τους Υποκελευστές Α! Ν. Μαντωνανάκη – Α. Βλαχάκη, τους Υποκελευστές Β! Δ. Κουβέλη – Ε. Τσάτσαρη – Κ. Σελλάκη – Π. Τσάκωνα – Ι. Οικονόμου – Α. Κρέστα, τους Διόπους Ε. Πλατίδη – Σ. Ξεπαπαδέα – Ν. Θυμάρα – Μ. Λημναίο – X. Αλεξίου και τους Ναύτες Χ. Μίτσιαλη – Γ. Λεντζάκη – Ν. Μοσχονά – Α. Φουντουλάκο – Ν. Κουρμούζη – Δ. Πρίντζο – Α. Ζωγράφο.
Αιχμαλωτίστηκαν 17 μέλη του πληρώματος. Ο Ύπαρχος Ηλίας Τσουκαλάς και ο υπαξιωματικός Τσίγκρος μετά από 9 ώρες κολύμβησης έφτασαν στις ακτές της Σκιάθου και ο Υπαξιωματικός Αντωνίου έφτασε στις ακτές Πηλίου
Κατόπιν πολλών περιπετειών μετέβησαν στην Μέση Ανατολή για να συνεχίσουν τον αγώνα.
by Χαράλαμπος Γιακουβάκης